Sorunu sor hemen cevaplansın.
Hz. İsa Nedir
Hz. İsa (Aramice: ܝܫܘܥ, Arapça: يسوع Yesua', İbranice: ישו yeshu', Yunanca Ιησούς Iēsoũs) (MÖ 8-1 - MS 24-36), Hıristiyanlıktaki temel figür,[2] İslam dinine göre kendisine İncil isimli ilahi kitab'ın indirildiği bir peygamberdir ve mesihtir.
Etimoloji
Türkçede kullanılan İsa adı Arapça olup Kur'an kökenlidir (عيسي). Anadolu'da sözcüğün "Ese" ve "Esi" biçiminde kullanıldığı da görülür. Batılı dillerde kullanılan Christ, Christus, Cristo vb. isimleri, İbranice 'kutsal yağ ile ovulmuş, kutsanmış' anlamına gelen Mesih (Arapça: مسيح) kelimesinin Yunanca karşılığı olan Hristos (Χριστός) kelimesinden türemiştir.[3] Hıristiyan kaynaklarında ve yer yer Kur'an'da ismi İsa Mesih olarak geçer.[4][5][6][7]
Hz. İsanın Yaşamı ve Soyu
Bazı araştırmacılara göre İsa, Roma İmparatoru Augustus zamanında, o dönemde Roma İmparatorluğu'na bağlı olan Beytüllahim'de M.Ö.4'te dünyaya gelmiştir. Kendisinin, soyunun ve müritlerinin Aramice konuştuğu, bunun yanında İbranice ve Yunanca'yı da anladığı ifade edilir.[8][9][10][11] Bazı kaynaklara göre Beytüllahim yer adı değil, İsa'nın doğumu sırasında gökyüzünde görülen çok parlak yıldız gibi bir nesnedir. Bu iddiaya göre Beytüllahim tabiri İsa'nın nerede değil, ne zaman doğduğunu göstermektedir.
Doğum ve ölüm tarihleri ile ilgili olarak kimi tarihçiler ve araştırmacılar farklı görüşler belirtirler. Memleketine atfen[Not 1] ve Nasıralı İsa olarak bilinir. Yahudi toplumu içinde doğup büyüyen İsa'nın yaşadığı dönemde Yahudilerin geleneksel olarak babalarının ismiyle anılması sebebi ile İsa yaşamı süresince Yusuf'un oğlu İsa olarak bilinmiştir.[12]
Kitab-ı Mukaddes konusunda araştırma yapan Hırıstiyan tarihçi ve teorisyenlerin çoğu, İsa'nın Celileli bir öğretmen ve marangoz olduğu, şifa dağıttığı, Yahya peygamber tarafından vaftiz edildiği, "halkı isyana teşvik etmek" suçuyla, Yahudi din adamlarının tariklerine kanan Roma İmparatorluğu'nun Yahudiye eyaletinin valisi Pontius Pilatus'un emri ile Kudüs'te çarmıha gerildiği konusunda hemfikirdir. Buna rağmen bazı tarihçi ve araştırmacılar, İsa'nın gerçek bir şahsiyet olduğu konusunda şüphecidirler. Adının İncil kaynaklı dini metinlerde sıkça geçmesine rağmen tarihi belgelerde kendisinden bahsedilmemesi, kendisi hakkındaki bazı anlatıların daha önceki efsanelerde de aynen yer alması gibi sebeplerle O'nun mitolojik bir karakter olabileceğini düşünmektedirler.
Teolojide kullanılan, İsa'nın yaşamına dair ana kaynaklar Yeni Ahit'teki dört kanonik İncil'dir. (Matta, Markos, Luka ve Yuhanna) Genel kabule göre bunlar İsanın ölümünden 60-70 yıl sonra, I. yüzyılda yazılmışlardır.
İbrahim'in oğlu İshak'ın soyundan geldiğine inanılır. Tanrı tarafından babasız doğduğuna inanıldığı için soyu üvey babası Yusuf'a göre tayin edilir. Dini anlatılara göre annesi Meryem, Levioğulları soyundan geliyordu. Yeni Ahit, Meryem'in kocası ve İsa'nın kanuni babası olarak andığı marangoz Yusuf'un Davud'a kadar çıkan soyağacını verir. Hristiyanlıkta, Eski Ahit'te yer yer İsa'nın ima edildiği düşünülen (beklenen Mesih) inanışı vardır.
Musevilikte Hz. İsa
İsa musevi toplumunda doğup büyüyen bir kişi olmakla beraber, museviler tarafından kabul görmez ve sahte peygamber kabul edilir. Bununla beraber modern Yahudilerin bir kısmı İsa'nın aziz olabileceğini ancak kesinlikle bekledikleri kurtarıcı (mesih) olmadığını düşünürler.
Hıristiyanlıkta Hz. İsa
Hıristiyan inancında İsa tanrının oğlu ve bizzat tanrının kendisidir. Baba (Tanrı) ile insanlar arasında aracı, Beklenen mesih, kurtarıcı, rab, tanrı ile aynı "öz" den olan, güçlü tanrı, tek insan, dünyanın tek kralı, Kutsal Üçlü Birlik'teki kişilerden "oğul"dur. Hıristiyan kaynakları onu "İsa Mesih" olarak anarlar.
İsa'nın tanrısal ve insani özellikleri farklı mezheplerce farklı yorumlanır. Hıristiyanlığın Monofizit görüşüne göre insani tabiatı ile tanrısal tabiatı, Tanrısal özü altında erimiş ve ayrılmaz, bölünmez tek bir tabiat meydana gelmiştir. Çarmıhta, İsa'nın insani tabiatı gibi ilahi tabiatı da acı çekmiştir. Meryem Theotokosdur, yani Tanrı anasıdır.
Diofizit görüşe göre ise insani ve tanrısal olmak üzere birbirinden bağımsız iki tabiatı vardır. Çarmıha gerildiğinde ilahi tabiatı bedeninden ayrılmış, sadece insani tabiat acı çekmiştir. Meryem, insan olan İsa'nın annesidir dolayısıyla da ona Theotokos yani Tanrı anası denemez.
Ortodoks, Katolik ve Protestanlara göre İnsânî ve Tanrısal iki tabiatı olup bunlar asla birleşmezler, karışmazlar ve ayrılmazlar.
İslamda Hz. İsa
Kur'an'da İsa'dan, İsa'nın annesi ve Harunun kız kardeşi olarak Meryem'den, Meryem'in annesinden, Meryem'in babası olarak İmran'dan bahsedilir.(bkn. Meryem ve Miryam konuları)
İslam da İsa saygı duyulan bir peygamberdir. Kur'an'da İsa'nın Allah'ın emri ile mucize olarak biyolojik bir babası olmadan doğduğu belirtilir.
"Allah nezdinde İsa'nın durumu, Âdem’in durumu gibidir. Allah onu topraktan yarattı. Sonra ona "Ol!" dedi ve oluverdi.
Kur'anda Meryem'in annesinin Meryem'i doğurması anlatılır. İsa'nın daha beşikte iken konuştuğu ve babasının olmadığı, İsa'nın yaratılmasının Adem'in yaratılması gibi yoktan olduğu, onu asanlara asılmış gibi gösterildiği, kendisinin Allah katına yükseltildiği yazılır.[13]
İslam'a göre İsa Ulu'l azm olarak ifade dilen beş büyük peygamberden birisidir. Ayrıca müslümanlar İncil'in İsa'ya vahiy yoluyla indirilen ilahi bir kitap olduğuna inanırlar. İslamiyet, İsa'nın Tanrı veya Tanrı'nın oğlu olduğunu kabul etmez,. Kur'an'da bu durum şöyle açıklanır:
"Şüphesiz, 'Allah Meryem oğlu Mesîh'dir' diyenler andolsun ki kâfir olmuşlardır…." (Mâide Sûresi, 17) "De ki: Allah ahad'tir. Allah sameddir. O, doğurmamış ve doğmamıştır. Onun hiçbir dengi yoktur." (İhlas Suresi)
Hıristiyan inancına benzer şekilde İslam'da da onun Allah'ın izniyle çeşitli mucizeler göstermiş olduğuna inanılır:
"…Meryem oğlu İsa'ya da mucizeler verdik. Ve O'nu, Kutsal Ruh ile destekledik. (Ne var ki) gönlünüzün arzulamadığı şeyleri söyleyen bir elçi geldikçe ona karşı büyüklük tasladınız. Peygamberlerden bir kısmını yalanladınız, bir kısmını da öldürdünüz. "Melekler demişlerdi ki: Ey Meryem! Allah sana kendisinden bir Kelime'yi müjdeliyor. Adı Meryem oğlu İsa Mesîh'tir; dünyada da, ahirette de itibarlı ve Allah'ın kendisine yakın kıldıklarındandır.
Çarmıha gerilmesi ve mesihliği[kaynağı değiştir]
İslam'da İsa'nın tarihsel kişiliği Hıristiyanlık ile benzerlik gösterse de çarmıha gerilmekten mucizevî bir şekilde kurtulduğu kabul edilir.
Ve Allah'ın elçisi "Meryem oğlu İsa Mesih'i öldürdük," demelerinden ötürü… Oysa onu öldürmediler ve onu asmadılar; fakat öyle yaptıklarını sandılar. Onların bu konuda bir bilgisi yok; sadece zanna uyuyorlar. Kesin olarak onu öldürmediler. (Kur'an 4:157) Bu sebeple İsa'nın çarmıhta ölüp ölmediği, göğe yükselişin bir mecaz mı, yoksa gerçek mi olduğu, ahir zamanda kurtarıcı mesih olarak dönüşü konusu islam din bilginlerince tartışılagelen bir konu olmuştur.
Mesih kavramının İbranice'den gelmesi ve diğer İbrahimi dinlerde de yer alması nedeniyle, peygamberin ölümünden sonraki yıllarda bu kavram sık sık israiliyyata etkisinde gelişmiş İslamın sözel kültürü olan hadislere konu olmuştur. Mesih kavramı Kur'an'da kimi yerlerde İsa Mesih şeklinde kullanılır, ancak beklenen kurtarıcı anlamında kullanılmaz. Bazı hadis kaynaklarına ve islam yorumlarına göre O yükseltildiği gök yüzünden Kıyamet kopmadan önce gelecek (beklenen Mesih) ve mehdi ile birlikte İslamı hakim kılacak, deccalı öldürecektir.
Hz. Muhammedin Gelişini Bildirmesi
Kur'an'da İsa'nın Muhammed'in geleceğini bildirdiği ifade edilir:[14]"Hatırla ki, Meryem oğlu İsa: 'Ey İsrailoğulları! Ben size Allah'ın elçisiyim, benden önce gelen Tevrat'ı doğrulayıcı ve benden sonra gelecek Ahmed [15] adında bir peygamberi de müjdeleyici olarak geldim', demişti. Fakat o, kendilerine açık deliller getirince: Bu apaçık bir büyüdür, dediler." (Saf Suresi, 6)
Bazı İslam düşünürlerine göre İncil'de geçen Faraklit Muhammed'in kendisidir. [16] Hıristiyan inanışına göre ise Faraklit, Kutsal Ruh'tur.[17]
Hz. İsanın Yaşadığı Dönem
Meryem oğlu İsa'nın yaşadığı dönem, Müslüman tarihçilerinin çoğu tarafından, mevcut Hıristiyan kaynaklarıyla paralellik arzedecek şekilde Miladi birinci asırda olduğu şeklinde kaydedilmiştir. Bununla birlikte yaygın görüşün aksine görüş bildiren kaynaklar da mevcuttur. İmam-ı Kastalani, Mevahib-i Ledünniye'de anlattığına göre İbn-i Asakir, İmâm-ı Şâbî'den Meryem oğlu İsa ile İslamiyet'in Kurucusu arasında 963 sene olduğunu rivayet etti.[18] İmam-ı Rabbani de 266 no.lu ve 313 no.lu mektubunda onun Yunan filozoflarından Eflatun zamanında yaşadığını ve tebliğinin Eflatun'a ulaştığını dile getirir.
Hz. İsa İle İlgili Filmler
' The King of Kings ', (1927) Fragman
' King of Kings ', (1966) Fragman
' The Passion of the Christ ', (2004) Fragman
' Magdalena: Released from Shame ', (2007)
' Zeitgeist: The Movie ', (2007) [1] Zeigest, Youtube
' Tanrı inancının tarihi gelişimi, belgesel
Kaynakça
1.^ The hidden life of Jesus Catholic Encyclopedia. Erişim: 27 Kasım 2011.
2.^ "Jesus of Nazareth." Oxford Dictionary of English 2e, Oxford University Press, 2003.
3.^ "messiah." Oxford Dictionary of English 2e, Oxford University Press, 2003.
4.^ Âl-i İmrân Sûresi, 45. Ayet (Diyanet Meali)
5.^ Nisa Suresi, 156-157. Ayetler (Diyanet Meali)
6.^ Nisa Suresi, 171. Ayet (Diyanet Meali)
7.^ Tevbe Suresi, 30. Ayet (Diyanet Meali)
8.^ Barr, James (1970). "Which language did Jesus speak". Bulletin of the John Rylands University Library of Manchester 53 (1): 9–29.
9.^ Porter, Stanley E. (1997). Handbook to exegesis of the New Testament. Brill. pp. 110–112. ISBN 978-90-04-09921-0.
10.^ Hamp, Douglas (2005). Discovering the language of Jesus. Calvary Chapel Publishing. pp. 3–4. ISBN 978-1-59751-017-2.
11.^ Dunn, James D.G. (2003). Jesus Remembered. Wm. B. Eerdmans Publishing. ISBN 978-0-8028-3931-2.
12.^ "Jesus Christ." Encyclopædia Britannica. Encyclopædia Britannica Online. Encyclopædia Britannica Inc. 18 Mart 2012
13.^ Nisâ Sûresi, 158. Âyet (Diyanet Meali)
14.^ Saff 6Diyanet.gov.tr. Erişim 7 Temmuz ]
15.^ “Benim ismim Kur’ân’da Muhammed, İncil’de Ahmed, Tevrat’ta Ahyed’dir.” Nebhânî, Hüccetüllah ale’l-Âlemîn, 108, 112; Halebî, es-Sîretü’l-Halebiye, 1:353; el-Envârü’l-Muhammediyye mine’l-Mevâhibü’l-Ledünniyye, s. 143 (İbn-i Abbas’dan rivayet olunmuştur)
16.^ https://www.bediuzzamansaidnursi.org/icerik/kur%C3%A2n-i-kerim-ve-semav%C3%AE-kitaplar
17.^ Paraclete. Catholic Encyclopedia. Erişim: 27 Kasım 2011.
18.^ Işık, Hüseyin Hilmi (2008). Mektubat Tercemesi. İstanbul: Hakikat Kitabevi Yayınları. ss. 358.
19.^ https://www.andrew.cmu.edu/user/jksadegh/A%20Good%20Atheist%20Secularist%20Skeptical%20Book%20Collection/Parallels_between_Jesus_and_Horus_an_Egyptian_God.pdf
Tarih: 2013-12-24 22:00:00 Kategori: Edebiyat
Kitaptan sorunu tarat hemen cevaplansın.